Vagotomi mide veya duodenumun salgılanan hücrelerini sağlayan vagus siniri dallarının cerrahi olarak kesilmesidir. Ameliyat esas olarak mide ve duodenal ülseri olan hastalarda kullanılır, çünkü bu tür ülserler aşırı asidik sekresyona bağlıdır. Bu arada, konservatif ilaç çözümleri büyük ölçüde vagotominin yerini aldı.
Vagotomi nedir?
100.000 kişiden yaklaşık 50'si mide ülserinden muzdariptir. Duodenal ülserler bile dört kat daha yaygındır. Bu, mide ve duodenal ülserlerin daha sık görülen hastalıklar arasında olduğu anlamına gelir.
Bu ülserleri tedavi etmek için doktor tarafından vagotomi gibi cerrahi yöntemler mevcuttur. Operasyon sırasında, cerrah mide veya oniki parmak bağırsağının beslenmesinde rol alan kraniyal sinirlerin çeşitli dallarını keser. Bu dallar kesildikten sonra daha az asidik mide salgısı üretilir. Operasyon etkili olmasına rağmen günümüzde neredeyse hiç yapılmamakta veya yapılmamaktadır. Bundan tıptaki modern gelişmeler sorumludur.
Mide veya duodenum ülseri olan hastaların tedavisi için, etkinlik açısından operasyonu geride bırakan sözde proton pompası inhibitörleri artık mevcuttur. Bu modern tedaviler uygulanmadan önce, vagotomi mide veya duodenal ülseri olan hastalarda, özellikle seçici proksimal vagotomi şeklinde önemli bir rol oynuyordu.
İşlev, etki ve hedefler
Mide ve duodenum ülserlerinin nedeni, mide mukozasının koruyucu faktörleri ile paryetal hücreler tarafından salgılanan HCl salgılama maddeleri arasındaki uyumsuzluktur. Hücrelerin salgılanması vagus siniri tarafından gerçekleştirilen bir uyarıya bağlıdır.
Vagotomi terimi, cerrahi prosedürün vagus sinirine yapılan bir müdahaleye karşılık geldiğini göstermektedir. Ameliyatın amacı mide veya duodenumun paryetal hücrelerini salgılamaya iten uyaranları ortadan kaldırmak veya azaltmaktır. Bu nedenle cerrah, operasyon sırasında mideyi veya duodenumu besleyen sinirin dallarını keser. Bu amaçla çeşitli alt prosedürler de mevcuttur. Normalde vagus sinirinin sağ ve sol ana gövdesinde karşılık gelen sinir parçaları farklı anatomik seviyelerde kesilir. Bu bağlamda, göğüs bölgesinde ana sinir gövdeleri kesildiğinde her zaman bir torasik vagotomi kullanılır.
Vagotominin trunkus formunda, vagalis gövdesindeki ana gövdeler, alt yemek borusu bölgesinde karın bölgesinden anterior ve posterior olarak ayrılır. Mide vagotomi, mideye doğru çeken sinir parçalarının sinir tarafından kesilmesine dayanır. Karaciğer ve diğer organlara giden sinir dalları korunur. Seçici proksimal vagotomi, paryetal hücre vagotomi olarak da bilinir ve geçmişte gerçekleştirilen en yaygın vagotomilerden biridir.
Bu işlemde pilor denilen mide kapısına giden sinir kısımları korunarak mideye giden sinir dalları kesilir. Bu süreç N. Latarjet'e kadar uzanıyor. Vagotomiler her zaman yatan hasta ortamında gerçekleşir ve operasyon ve hastanın eğitimi için dikkatli bir hazırlık gerektirir. Ancak bu arada, proksimal olarak seçici vagotomi neredeyse hiç gerçekleşmez.
Riskler, yan etkiler ve tehlikeler
Vagotomi, genel ve özel cerrahi risklerle ilişkilidir. Genel cerrahi riskler, örneğin ameliyat sırasında veya sonrasında kanamayı içerir ve en kötü durumda ölüme neden olabilir.
Ek olarak, operasyonlar her zaman enfeksiyon riski ile ilişkilidir ve aşırı durumlarda doku nekrozu veya ölümcül sepsise neden olabilir. Ayrıca her operasyonda anesteziye bağlı belli bir risk vardır. Bu risk esas olarak dolaşımdaki ve fazla kilolu hastaları etkiler. Ameliyat sırasında anesteziye yanıt olarak dolaşım şoku gelişebilir ve kalp durmasına neden olabilir. Ek olarak, birçok hasta anestezikler nedeniyle mide bulantısı veya kusma hisseder. Anesteziğe karşı alerjik reaksiyonlar da mümkün olabilir.
Daha da sık olarak, hastalar ameliyat sırasında suni havalandırmaya tepki olarak ortaya çıkabilen bir ameliyat sonrası boğaz ağrısı, ses kısıklığı ve yutma güçlüğünden şikayet ederler. Tarif edilen komplikasyon ve yan etkilerin riski genellikle düşük olarak değerlendirilebilse de, hasta operasyondan önce riskler konusunda bilgilendirilmelidir. Vagotominin spesifik risklerinden biri, mide veya bağırsakların işleyişi ile ilgili sinir dallarının yanlış kesilmesidir.
Yalancı sinir dallarının kesilmesi peristaltizmin felç olmasına ve dolayısıyla fonksiyonel olarak sindirimi bozmasına neden olabilir. Duyusal sinir lifleri kesildiğinde, duyu bozuklukları ortaya çıkabilir. Mide veya duodenum ameliyatından önce ve sonra, stres olayından hemen sonra organların aşırı yüklenmemesi için özel diyetler de sıklıkla gereklidir. Çaba ve riskler nedeniyle vagotomi artık nadiren kullanılmaktadır. Modern alternatifler, hasta için daha az çaba ve daha az risk ve yan etki ile ilişkilidir.
Etkili salgılama önleyici farmasötikler, en önemli modern çözümler arasındadır. Bu ilaçlar, örneğin, proton pompası inhibitörlerine veya H2 blokerlerine karşılık gelebilir. Bu nedenle invaziv vagotomi yöntemi, hastayı uygunsuz bir şekilde zorlamamak için konservatif ilaç solüsyonlarıyla değiştirildi. İstisnai durumlarda, vagotomi, esas olarak tedaviye dirençli, şiddetli formlarda hala devam etmektedir.
