Altında parakrin salgısı tıp, interstisyumda yakın çevredeki hücreleri etkileyen hormon salgılanmasını anlar. Parakrin sekresyonu esas olarak dokuyu ayırt etmek için kullanılır. Örneğin parakrin hastalıkları kemik oluşumunu etkileyebilir ve tüm endokrin sistemi etkileyebilir.
Paracrine Salgısı nedir?
Parakrin sekresyonu, bezlerden ve bez benzeri hücrelerden bir sekresyon yoludur. Büyüme faktörleri veya hormonlar gibi salgılar endokrin olarak kan yoluyla hedef dokulara taşınmaz, ancak yakın çevrelerine etki eder.
Otokrin salgısı, bu prensibin özel bir şeklidir. Bu salgı yolu ile salgılanan maddeler salgılanan hücrelere geri dönerler. Bu amaçla, salgılayan hücreler, kendi salgılarının bağlanabileceği reseptörlerle donatılmıştır. Salgılar, bez hücrelerinin dışında hareket etmek üzere tasarlanmış olsalar da, hücre içi bir etkiye sahiptirler. Otokrin etkisi olmayan parakrin salgıları, yalnızca hemen bitişik hücreler üzerinde bir etki gösterir.
İnsan organizmasının bazı bez hücreleri, aynı zamanda endokrin ve parakrin salgılarında rol oynar. Bu tür hücrelere bir örnek, testisin interstisyumunda bulunan Leydig interstisyel hücreleridir. Parakrin ve endokrin sekresyon süreçleri genellikle birbirini dışlamaktan ziyade birbirini tamamlar. Ancak karşılıklı olarak kutupsal özelliklere de sahiptirler.
Parakrin salgılama süreçlerinin temel görevi, büyüme fonksiyonlarını veya farklılaşma süreçlerini uyarmaktır.
İşlev ve görev
Uzun vadede hormonlar, insan vücudundaki tek tek hücrelerin, dokuların ve organların büyümesini ve işlevini kontrol eder. Aksine, otonom sinir sistemi yalnızca zamanla sınırlı süreçlerin kontrolünü üstlenir. Bu nedenle hormonal sistem, organları etkilediği ve hücre metabolizmasını ve tek tek hücrelerin farklılaşmasını kontrol ettiği için küresel yaşam destek görevlerine sahiptir.
Tüm hormonların bireysel etkileri en iyi şekilde koordine edilir ve birbirini inhibe ederek veya uyararak belirli bir dereceye kadar birbirini düzenler. İnsan vücudunda sadece doku hormonları ve sözde sitokinler parakrin salgılar. Sitokinler düzenleyici proteinlerdir, yani peptitler. Her şeyden önce, bağışıklık tepkisini kontrol ederler ve lenfositler gibi çeşitli bağışıklık sistemi örnekleri tarafından üretilirler.
İmmünolojik proteinler her zaman parakrin etkiye sahip değildir, aynı zamanda endokrin etkiye de sahiptir. Parakrin etkileri büyük ölçüde özel otokrin salgılama biçimine karşılık gelir. Sitokinlerin parakrin, otokrin ve endokrin etkileri ağa benzer ve bir homeostaz, yani organizmadaki karmaşık organ fonksiyonlarının ve diğer işlemlerin sürdürülmesi için bir denge oluşturur.
Sitokinlere ek olarak, bazı endokrin hücrelerin salgıları kısmen parakrin bir şekilde salınır. Pankreasın beta hücreleri ve ön hipofiz bezindeki bazı hücreler, endokrin formuna ek olarak, örneğin parakrin hormonlarını salgılarlar ve böylece, ilgili hormon için bir reseptörle donatılmış interstisyuma salındıktan sonra hemen yakındaki hücrelere etki ederler. Türüne ve konsantrasyonuna bağlı olarak salgı, hücrelere bağlandıktan sonra belirli bir tepkiyi tetikler. Parakrin ve endokrin formların kombinasyonu, salınan sinyal maddelerinin etkisini değiştirir.
Parakrin salgılanmasındaki düzenleme örüntüleri esas olarak çevrenin engellenmesinden oluşur. Bu tür çevresel inhibisyonlar, örneğin, farklılaşma sırasında tam olarak aynı forma farklılaşarak, doğrudan birbirine bitişik olan doku desenlerindeki hücrelerin olmasını engeller.
Öte yandan, parakrin otokrin sekresyonunun özel formu durumunda, ultra kısa geribildirim en iyi bilinen düzenleyici mekanizmadır. Salgılanmadan sonra salgılar, salgılanan hücrenin reseptör proteinlerine bağlanarak kendi üretimlerini engeller.
Hastalıklar ve rahatsızlıklar
Çok az veya çok fazla parakrin hormonu salınırsa, bu, salgı yollarının yakın etkileşimi nedeniyle tüm hormon dengesini ve dolayısıyla organizmanın organları veya dokuları üzerinde bir etkiye sahiptir.
Bir hormon oluşumu veya salgı bozukluğunun bireysel semptomları bu nedenle çeşitlidir. Endokrinoloji tıbbi bölümü hormonal hastalıklarla ve dolayısıyla bozulan parakrin sekresyonuyla ilgilenir. Kural olarak, bir endokrin veya parakrin hastalığı olduğunda büyüme ve gelişme bozulur. Örneğin parakrin faktörleri, metabolik düzensizlikte olduğu kadar osteoporoz gelişiminde de önemli bir rol oynayabilir.
En önemli keşiflerden biri, parakrin otokrin süreçlerinin kanser gelişimiyle olan ilişkisidir. Hücre içi sinyal kaskadı bozulduğunda dokuyu büyümeye teşvik eden salgılanan büyüme faktörleri burada önemli bir rol oynar. Parakrin ve otokrin maddelerin moleküler etki mekanizmaları, bu maddeler için reseptörler ve büyüme faktörlerinin salınımı için kontrol döngüsü, son yıllarda kanser araştırmalarının odağı haline geldi.
Otokrin büyüme kontrolü nedeniyle, örneğin bir tümörün büyümesi dış faktörlerden bağımsızdır. Bu nedenle, otokrin kontrollü büyüme kontrolü, kendisini modern kanser tedavisi için bir başlangıç noktası olarak sunar. Büyüme faktörlerinin konsantrasyonu, örneğin monoklonal antikorların uygulanmasıyla azaltılabilir. İlgili reseptörleri bloke etmek ve böylece parakrin otokrin vücut süreçlerine müdahale etmek de kanser için umut verici bir terapötik seçenektir.
