Koruyucu refleksler Vücudun belirli bir bölümünü korumak için dış etkenler tarafından tetiklenen otonom kas hareketleridir. İlgili kaslar çoğunlukla, normalde bilinçli, istemli hareket için kullanılan iskelet kaslarıdır. Koruyucu refleksler, gözü yabancı cisimlerin neden olduğu yaralanmalardan veya parlak ışıktan koruyan göz kapağı kapatma refleksi durumunda olduğu gibi, önemli ölçüde daha yüksek reaksiyon hızları lehine bilinç baypas edilerek tetiklenir.
Koruyucu refleksler nelerdir?
Koruyucu refleksler istemsiz olarak gerçekleşir ve belirli organları veya vücut bölgelerini korumaya yarar. Koruyucu refleksler, belirli eşik değerleri aşan duyusal mesajlarla tetiklenir. Bunlar basınç veya gerginlik, hızlanma, ışık, ses, sıcaklık, ağrı veya kimyasal uyaranlar gibi tetikleyici uyaranlar olabilir.
Afferent duyu lifleri aracılığıyla bir eşik değer aşımı bildiren duyu organları ile efferent motor sinir liflerinin çalıştırılması arasındaki bağlantı, tek bir sinaps veya birkaç sinaps yoluyla gerçekleşir. Buna göre, monosinaptik veya polisinaptik bir reflekstir. Ara bağlantının kendisine refleks yayı denir. En basit durumda, monosinaptik bağlantı, tetikleyici uyaran ile uyaran uygulamasının başlangıcı arasındaki reaksiyon süresi sadece 30 ila 40 milisaniyedir.
Prensip olarak koruyucu refleksler, iç veya dış refleksler olarak uygulanabilir. Refleksin uygulanmasının söz konusu kası veya vücudun bir kısmını korumayı amaçlamaması, bunun yerine göz kırpma refleksi sırasında göz küresi gibi başka bir organı korumayı amaçlayan bir dış refleks mevcuttur. Kasları aşırı gerilmeden korumaya yarayan esneme refleksleri tipik öz reflekslerdir, çünkü gerilme sensörleri, kas iğleri tam olarak kasılma refleksi tarafından korunan kasta bulunur.
İşlev ve görev
Koruyucu reflekslerin temel görevi, termal, mekanik ve kimyasal veya aşırı ışık etkisinden kaynaklanan hasar tehdidine karşı bir öz refleks şeklinde kasları veya diğer organları harici bir refleks şeklinde korumak için belirli kas reaksiyonlarını kullanmaktır.
İnsanlara yararı, her şeyden önce uyaranın tetiklenmesinden, bilinci atlayarak elde edilen koruyucu hareketin gerçekleştirilmesine kadar olan kısa tepki süresinde yatmaktadır. Kısa tepki süresi, koruyucu refleksin başarısı için belirleyici olabilir. Örneğin, uçan bir böcek veya yabancı bir cisim göze zarar verebilir, bu da hızlı göz kırpma refleksi ile engellenir. Bu durumda nesnenin algılanmasından göz kapağının kapatılmasına kadar olan en kısa tepki süresi koruyucu etki için belirleyicidir.
Çeşitli koruyucu reflekslerin "kısa devreli" reaksiyon yayları, evrim sürecinde gelişmiştir ve genetik olarak sabitlenmiştir. Koruyucu refleksler bu nedenle eğitim yoluyla "edinilemez" veya eğitilemez.
Göz kırpma refleksine ek olarak, en iyi bilinen koruyucu refleksler, yutma, boğulma, öksürme ve hapşırma refleksleri ile geri çekilme reaksiyonlarıdır. Geri çekilme reaksiyonları ayrıca nosiseptörler (ağrı sensörleri) tarafından da tetiklenebilir. Tipik bir geri çekilme reaksiyonu, elin sıcak ocaktan refleks olarak çekilmesidir.
Koruyucu reflekslerin çoğunda, alerjenik veya diğer sorunlu maddelerin başlangıçta burun boşluğunda kalmasını ve hatta akciğerlere solunmasını önleyen hapşırma refleksinde olduğu gibi, doğalarının nedeni kolayca anlaşılabilir.
Nispeten karmaşık bir koruyucu refleks, çok çeşitli nedenlerle tetiklenebilen ve öncelikle zararlı olarak kabul edilen ve zaten midede bulunan yiyeceklere karşı, iade edildiğinde daha fazla hasara neden olmayan kusma refleksidir. Mide bulantısı, mide içeriğinin sindirim sistemindeki geçişi ile ilgili problemler veya hormonal problemler ve olağandışı vestibüler geribildirim ile de tetiklenebilir. Öksürük refleksinin amacı, solunum yollarının bronşiyal sekresyonlar veya yabancı cisimler tarafından tıkanmasını önlemektir.
Aksine, edinilebilecek koşullu veya koşullu refleksler vardır. Nihayetinde, yoğun eğitimden sonra bilinçsizce ortaya çıkan öğrenilen tüm karmaşık hareket dizileri koşullu reflekslere dayanır. Bu, örneğin, dik yürüme, dengeleme, artistik jimnastik veya araba sürme gibi hareket sekanslarının yanı sıra diğer birçok hareket sekansını içerir.
Hastalıklar ve rahatsızlıklar
Koruyucu reflekslerdeki bozukluklar, nöronal bozukluklardan veya etkilenen kas bölgelerinin yaralanmalarından veya akut hastalıklarından kaynaklanabilir. Nörolojik bozukluklar, sensörlerin kendisinde veya sensörlerin afferent sinir dallarında veya efferent motor sinir liflerine geçişin gerçekleştiği sinapslarda veya ganglionlarda mevcut olabilir.
Motor liflerinin kendileri de bozukluklar sergileyebilir. Bu, refleks arkının sadece tek bir kolundaki bir bozulmanın, karşılık gelen koşulsuz koruyucu refleksin bozulmasına veya tamamen bozulmasına neden olabileceği anlamına gelir. Örneğin, Parkinson'a hareket koordinasyonu ile bağlantılı olarak belirli koruyucu reflekslerde bir azalma eşlik eder. Sinir uyarılarının veya nörotransmiterlerin iletimindeki kısıtlamalarla ilişkili diğer tüm sinir hastalıkları da koruyucu refleksler üzerinde etkiye sahiptir.
Erken dönemlerde refleksler genellikle yavaşlar ve zayıflar. Bilinçsizlik meydana geldiğinde, bilinçsizliğin derinliğine bağlı olarak, refleksin tamamen bozulmasına kadar gidebilen koruyucu refleksler bozulur. Tersine, göz kırpma refleksi gibi belirli koruyucu refleksleri kontrol etmek, bilinçsizliğin derinliği hakkında bilgi sağlayabilir.
Damak ve boğaz kaslarının aynı anda gevşemesiyle birlikte yutma ve öksürük reflekslerinin başarısızlığı özellikle tehlikeli olabilir, çünkü trakeanın kas sistemi veya kusmuk tarafından tıkanma riski vardır, bu öksürük refleksi ile ortadan kaldırılamaz ve boğulma ile ölüme yol açabilir.
Koruyucu reflekslerde geçici bir kısıtlama, alkol tüketimi yoluyla meydana gelir ve bu, termo ve nosiseptörler gibi sensörlerin hassasiyetinin azalmasına ve hareket koordinasyonu dahil olmak üzere, dürtülerin tüm sinirsel işlemesinde bir bozulmaya yol açar. Binde 2,5'in üzerinde artan alkol konsantrasyonu ile, geri dönüşü olmayan nörotoksik zehirlenme semptomları ve tüm reflekslerde artan bir kayıp meydana gelir.
.jpg)
