Marjinal akış (kan)

Of the Kenar akımı Kanın kan dolaşımı damar duvarlarına çok yakındır. Özellikle daha küçük damarlarda, merkezi kan dolaşımından önemli ölçüde daha düşük bir akış hızına sahip olan, lökositler ve eritrositler içermeyen plazmatik bir marjinal akım vardır. Marjinal akım, enflamatuar reaksiyonlarla değişir.

Kenar akımı nedir?

Tıp, marjinal kan akışının Fåhraeus-Lindqvist etkisi içinde bir fenomen olduğunu anlar. Bu etki, kırmızı kan hücrelerinin akışkanlığına dayanan ve kanın viskozitesini etkileyen bir kan akışının temelidir. Fåhraeus-Lindqvist etkisi nedeniyle, çevredeki damarlardaki viskozite, küçük lümenli damarlarda daha yüksek lümenli damarlara göre önemli ölçüde daha düşüktür.

Damar duvarlarının çevresinde, kırmızı kan hücrelerine kesme kuvvetleri etki eder. Ortaya çıkan kesme kuvvetleri eritrositlerin yerini alır ve kırmızı kan hücrelerinin eksenel olarak hareket etmesine neden olarak eksenel bir akım oluşturur. Kırmızı kan hücrelerinin eksenel göçü ile aynı zamanda, damar duvarlarının yakınında hücre açısından fakir marjinal akımlar gelişir. Plazmadan kaynaklanan marjinal akımlar hücrelerin etrafını yıkar ve Fåhraeus-Lindquist etkisinde kan hücreleri için bir tür kayan tabaka görevi görür.

Daha büyük gemilerde, plazmatik marjinal akım, damar kesitinin yalnızca küçük bir bölümünü kapladığı için ihmal edilebilir. Sadece küçük bir enine kesite sahip kılcal damar öncesi ve sonrası damarlarda önemli bir kısım oluşturur.

İşlev ve görev

Damar duvarlarına yakın alanlarda kesme kuvvetleri etkili olduğundan, marjinal kan akışı tüm damarlarda gözlemlenebilir. Bununla birlikte, tıbbi bir bakış açısından, daha büyük bir lümenli damarlardaki marjinal akım, daha küçük bir enine kesite sahip damarlarda olduğu kadar alakalı değildir. Küçük kesitlerde, duvarlara etki eden kesme kuvvetleri, kanın tek tek bileşenlerinin yeniden dağılmasına neden olur. Bu bağlamda, kan, en büyük parçacıkları kesme kuvvetleri nedeniyle daha hızlı akan eksenel akıma göç eden bir süspansiyon olarak kabul edilmelidir.

Lökositler, kanın en büyük kısmıdır. Göçten sonra, eksenel akışın hemen merkezindesiniz. Eritrositler biraz daha periferik hareket eder. Trombositler çevrede daha da hareket eder. Normal kan akışı olan küçük çaplı damarlarda, hemen hemen hiç kan hücresi içermeyen marjinal bir saf plazma akışı oluşturulur.

Kan akışı, hemodinamik yasalarıyla belirlenir. Bunlar Darcy yasasını ve Hagen-Poiseuille yasasını içerir. Bu nedenle kanın akış davranışı öncelikle kan basıncına, damar direncine ve kan viskozitesine bağlıdır.

Kan, kan plazmasının ve kan hücrelerinin homojen olmayan bir süspansiyonudur. Kan viskozitesi sabit değildir, ancak akış hızına bağlıdır ve yavaş kan akışı ile artar. Özellikle kanın eritrositleri, düşük kesme hızlarında toplanma eğilimindedir. Kan daha hızlı bir akış hızına ulaşır ulaşmaz agregalar kırılır. Bu, kanı Newton tipi olmayan bir sıvıya dönüştüren orantısız, düzensiz bir akış davranışı yaratır.

Bu bağlantı yalnızca daha küçük gemiler için geçerlidir. Daha büyük damarlarda, kan aşağı yukarı Newton sıvısı gibi davranır. Periferik kan akışının hızı her zaman merkezi akışın gerisinde kalır. Bazen kan, duvara yakın kenar akışı ve merkezi akıştan oluşan çift akış davranışı olarak da adlandırılır. Periferik akış ve merkezi kan akışının bileşimi damar çapına bağlı olarak farklılık gösterir. Temel olarak, trombositler marjinal akışta hareket etme eğilimindeyken, lökositler merkezi akışta hareket etme eğilimindedir.

Hastalıklar ve rahatsızlıklar

Patolojik koşullar altında, bununla birlikte, lökositler tercihen marjinal kan akışı içinde hareket edebilir. Bu fenomen, örneğin çamur fenomenini oluşturan şeydir. Çamur olayında, kanın eritrositleri mikrosirkülasyon bozuklukları bağlamında birikir. Bu eritrosit agregasyonunun bir sonucu, daha yavaş bir akış hızı ve ardından etkilenen dokulara oksijen beslemesinin azalmasıdır. En küçük kan damarları içindeki herhangi bir kısıtlanmış kan akışı, mikro dolaşım bozukluğu olarak kabul edilir.

Mikrosirkülasyon bozuklukları sadece oksijeni değil aynı zamanda dokulara beslenen besin maddesini de etkiler. Bozukluklara, kısıtlı kan akışı veya 100 µm'den küçük çapa sahip kan damarları içindeki bozuk madde değişimi neden olur. Kanın reolojik özelliklerine ek olarak, mikro sirkülasyon, öncelikle kan basıncına ve nihayetinde kan damarlarının çapına bağlıdır. Ancak bu faktörler başarısızlığa meyillidir. Venöz sistemde yetersiz drenaj varsa kan kılcal yatağa geri döner ve kan akışı bozulur. Bu şekilde, kan hücrelerinin alışılmadık bir akış dağılımı ile mikrosirkülasyon bozuklukları ortaya çıkar.

Semptomatik mikro sirkülasyon bozuklukları olan hastalıklar veya patolojik fenomenler, örneğin akut enflamatuar reaksiyonlar olabilir. Ayrıca PAOD (periferik arteriyel tıkayıcı hastalık), KKH (koroner kalp hastalığı) ve damar yetersizliğinde tropikal ülser bağlamında dolaşım bozuklukları ortaya çıkar.

Aynı şey kangren için de geçerli. Kanın marjinal akışında çok sayıda lökosit varsa ve kan akış hızı azalmışsa, marjinal akımdan gelen lökositler damar duvarlarına yapışır. Ancak bu yapışma tersine çevrilebilir. Akış hızı tekrar yükselir artmaz, lökositler damar duvarlarından ayrılır ve taşınır.

Kanın marjinal akışının değişmesi, kan damarlarındaki arteriosklerotik değişikliklerin bir sonucu da olabilir. Arteriosklerozda damarlar kireçlenir. Damar duvarlarında çeşitli bileşenler birikir ve böylece etkilenen damarların lümenini giderek daraltır.