Villi hareketleri ince bağırsakta gerçekleşir. Mukoza zarının parmak şeklinde yükselmeleri vardır. Bunlara villus denir.
Villi hareketleri nelerdir?
İnce bağırsağın mukoza zarı (bağırsak mukozası) duodenum, jejunum ve ileumu kaplar. Bağırsak mukozası pürüzsüz bir yüzey oluşturmaz, ancak kıvrımlar halinde uzanır. Bir santimetre yüksekliğe kadar olan bu kıvrımlara Kerckring kıvrımları veya Plicae sirküler de denir. Mukoza ve submukozadan oluşurlar. Mukoza zarının kas tabakası dahil değildir.
İnce bağırsağın mukoza zarının bir başka tipik özelliği villuslardır (villuslar). Bunlar, mukoza zarında 0.5 ila 1.5 milimetre yüksekliğinde parmak şeklinde veya yaprak şeklinde çıkıntılardır. Bu noktalarda mukoza zarı tek katmanlı, prizmatik bir epitel ile kendini gösterir.
Her villusun merkezinde, kil damarı denen bir damar ve birçok küçük kan damarından (kılcal damarlar) oluşan bir ağ vardır. Lenf sıvısı kilden akar. Ek olarak, kas lifleri her villaya çekilir. Bu, villusun hareket etmesine ve deforme olmasına izin verir. Lieberkühn kriptleri, çok sayıda enzim salgılayan villuslar arasında bulunur. Villi üzerinde oturan hücrelerin hücre kutbu mikrovilli taşır. Bu küçük hücreler aynı zamanda fırça hücreleri olarak da bilinir.
İşlev ve görev
Kerckring kıvrımları, bağırsak villusları ve mikrovilluslar, ince bağırsağın yüzeyini büyütmeye yarar. Toplam uzunluğu yaklaşık üç ila altı metre olan ince bağırsağın özel yüzeyi, 100 ila 240 m² arasında şaşırtıcı derecede geniş bir emilim alanına ulaşır.
Villaların bağımsız olarak hareket edebildiği, ancak çıkıntıların histolojisinden çıkarılabilir. Her villusun düz kas lifleri vardır. Bu lifler villus boyunca uzunlamasına ilerler. Bu gözlemlerden, 19. yüzyıldaki patologlar villinin hareket edebileceği sonucuna vardı. Villi hareketinin doğrudan gözlemi 1914'e kadar mümkün değildi. Villaların bireysel olarak sözleşme yaptığı ve bir topluluk örüntüsünü takip etmediği bulundu. 1927'de bir köpekte villus başına dakikada yaklaşık altı kasılma gözlendi.
Villi'nin kısaldığını, ancak kalınlaşmadığını not etmek ilginçtir. Bunun yerine mukoza zarı kırışır. Bu şekil değişikliği, bu kasılmalar sırasında villusun içeriğinin sıkıştığını göstermektedir.
Villi şeker, protein veya yağ bileşenleri gibi besinleri emmeye hizmet eder. Villinin içeriği muhtemelen submukozanın lenfatik boşluklarına bastırılır.
Bağırsak bölümüne bağlı olarak, insanlarda metrekare başına 2000 ila 4000 villus vardır. Bu sayı, pompalanan villus hareketleri sayesinde hangi büyük miktarlarda besinin emilebileceğini hesaplamak için kullanılabilir.
Villinin hareketleri parasempatik ve ayrıca sempatik sinir sistemi tarafından kontrol edilir. Vagus sinirinden gelen zayıf uyaranlar villusun hareket etmesini sağlar; vagus siniri güçlü bir şekilde uyarılırsa villus gevşer ve hareket etmeyi durdurur. Villus ayrıca hormonlar tarafından uyarılır. Villikinin, villus hareketini kontrol eden bir hormondur.
Hastalıklar ve rahatsızlıklar
Bağırsakların birçok hastalığında villuslar etkilenir. Çölyak hastalığı, birçok villaya zarar veren ve yok eden bir hastalıktır. Bu bir glüten intoleransıdır. Etkilenenler, birçok tahıl türünde bulunan bir tür yapışkan protein olan glütene karşı aşırı duyarlıdır. Gluten içeren yiyecekler, hastalarda bağırsak zarının şiddetli iltihaplanmasına neden olur. Bağırsak epitel hücreleri ve onlarla birlikte villuslar geniş bir alanda yok edilir. Villi hareketi bu nedenle artık mümkün değildir. Besinler ancak çok zayıf bir şekilde emilebilir; yiyeceklerin çoğu bağırsakta sindirilmeden kalır. Kilo kaybı, kusma, ishal veya iştahsızlık var. Yorgunluk ve depresyon da çölyak hastalığının belirtileri olabilir.
Bir buğday alerjisinde benzer bir patofizyoloji ve dolayısıyla benzer semptomlar bulunur. Sanayileşmiş ülkelerde nüfusun yaklaşık yüzde bir ila ikisinin hastalıktan etkilendiği tahmin edilmektedir. Nedensel tedavi yoktur. Etkilenenler için geriye kalan tek şey ömür boyu glutensiz beslenmedir. Bu, bağırsak mukozasının iyileşmesini sağlar. Villus da yeniden oluşur ve normal şekilde hareket edebilir. Bu önemlidir, çünkü aksi takdirde kalıcı eksiklik belirtileri olur.
Folik asit ve B12 vitamini eksikliği durumunda villuslarda hasar ve sınırlı villus hareketliliği de belirgindir. B12 vitamini eksikliğinin çeşitli nedenleri olabilir. Örneğin kronik gastrit (mide zarının iltihabı), içsel faktör eksikliğine yol açabilir. İç faktör olmadan, B12 vitamini bağırsakta emilemez. Yetersiz alım veya bağırsakta kötü kolonizasyon da B12 eksikliğini tetikleyebilir. Yetersiz DNA sentezi, folik asit ve B12 eksikliği varsa anemiye yol açar. Gıda intoleransı da yaygındır. Bunlar villus hareketinin olmamasının bir sonucu olabilir.
Villi atrofisi ve bağırsak villusunun hareketsizliği ile ilişkili iki hastalık, mikrovillöz inklüzyon hastalığı ve tafting enteropatisidir. Mikroviller inklüzyon hastalığı (MVID) doğuştandır. Doğumdan hemen sonra bağırsağın yetersiz emilim kapasitesi nedeniyle yaşamı tehdit eden ishal ortaya çıkar. Dehidrasyon riski vardır. Etkilenen çocuklar genellikle doğumdan kısa bir süre sonra ince bağırsak nakli yapmak zorundadır. Tafting enteropati de doğuştandır. Aynı zamanda şiddetli ishalde kendini gösterir ve burada da ince bağırsak naklinden kaçınılamaz.
.jpg)
