Arterler

Hayati fonksiyonları sürdürmek için birçok maddenin vücutta dağıtılması gerekir. Yaşamla uyumlu bir süre içerisinde bu maddeler tek başına yolla baş edemediği için doğa bu iş için kanı yaratmıştır. Bu, vücuda oksijen ve diğer maddeleri dağıtırken, sağlam bir şekilde kurulmuş bir damar sistemi içinde vücutta dolaşan bir sıvıdır. Bu döngüde, doktorlar iki tip damarı fonksiyonel ve anatomik açıdan ayırt ederler: Arterler ve damarlar.

Arterler nelerdir

Arterler temel olarak kalpten atılan oksijen bakımından zengin kanı vücudun uzak bölgelerine nakletme görevi vardır.

Oksijen, çevredeki dokuya salınır çünkü hücrelerin işlevlerini yerine getirebilmek ve ölmemek için ona ihtiyacı vardır. Bu işlemler, oksijen karşılığında kana emilen ve daha sonra ekshale edildiği akciğerlere taşınan karbondioksit üretir.

Kan, damarlar vasıtasıyla vücudun orta bölgelerine geri taşınır. Normalde dört ila altı litre olan toplam kan hacminin yüzde 80'ini içerirler. Tersine, kanın sadece yüzde 20'si aynı anda arteriyel sistemdedir.

Anatomi ve yapı

Arteriyel sistem anatomik olarak büyük ve küçük olarak ayrılabilir Arterlerarteriyollere ve kılcal damarlara bölünmüştür. Periferdeki rotanın bir özelliği, bilim adamları nihayet arteriyel sistemin son noktasında kılcal damarlar ile birleşerek çevreleyen doku ile madde alışverişine hizmet eden arteriyollerden söz edene kadar arterlerin çapının sürekli olarak azalmasıdır.

Mikroskop altında bir arterin enine kesitine bakarsanız, üç katmandan oluştuğunu görebilirsiniz. İçeride, yani kana en yakın, uzmanların endotel olarak adlandırdığı basit bir hücre tabakası var. İkincisi, endotelin çevresinde dıştan bağ dokusu ile sınırlanmış bir kas tabakası görülebilir. Bu, bir arterin yapımındaki üçüncü tabakayı temsil eder.

Kas seviyesi, bir arterin işlevinde önemli bir rol oynar ve kalpten uzaklığa bağlı olarak değişir. Kalbe yakın atardamarlar, kas tabakasında bulunan filamentler denen elastik elemanlar nedeniyle son derece esnektir. Kalpten uzakta, kasılma unsurları baskındır, bu nedenle kas tipi arterlerden söz edilir.

Fonksiyonlar ve görevler

Arterler doğal olarak oksijen bakımından zengin kanı vücudun çevresine taşımaya hizmet eder. Bu, kan basıncı olarak da adlandırılan, kalbin oluşturduğu yüksek basınç altında gerçekleşir.

Yukarıda tartışıldığı gibi, kalbe yakın arterler, kan basıncındaki aşırı dalgalanmaları absorbe edebilmeleri için son derece esnektir, bu da arterlerde uzun vadeli hasara neden olabilir. Özellikle ana arterde görülebilen bu etkinin bilimsel adı rüzgar kazanı etkisidir.

Kalpten uzakta bulunan arterler ağırlıklı olarak kas tipine atanmıştır. Kılcal damarlar, ana arterdeki yüksek tansiyonda patlayacaktı. Bu nedenle kalpten uzaktaki kas arterleri tarafından indirilmesi gerekir ve bu nedenle bunlara direnç damarları denir.

Kılcal damarlar artık maddeleri aktarma görevine sahiptir. Çevre doku ile oksijen ve karbondioksit değiştirilir. Ayrıca kanın sıvı bileşenleri olan kan plazması dokuya geçer. Bu noktadan itibaren plazmaya lenf denir ve görevi doğrudan kan damarı sistemine bağlı olmayan hücreleri beslemektir.

Hastalıklar

Çok önemli bir hastalık Arterler arteriyoskleroz denir. Bu, örneğin sigara tüketimi, stres veya yetersiz beslenme ile bağlantılı olarak ortaya çıkar.

Yıllar geçtikçe damarların içinde biriken birikintiler damarın elastikiyetini azaltır ve enine kesiti azaltır. Bu iki etkinin bir sonucu, örneğin, tıkanmış koroner arterlerin kalp kasının bazı kısımlarının oksijenle beslenmesini önlediği potansiyel olarak ölümcül kalp krizidir.

Ek olarak, arteryoskleroz, yüksek tansiyona neden olabilir ve bu da yıllar içinde kan damarlarının patlama riskini artırır. Bu, örneğin beyinde olabilir. Bu durumda felce, duyu kaybına ve nihayetinde ölüme yol açabilecek bir felçten söz edilir.

Tipik ve yaygın hastalıklar

• Ayak ve bacaklarda arteriyel dolaşım bozuklukları
• Arteriyel hipertansiyon
• Arter Hastalığı
• Periferik arter hastalığı