Her 1000 doğumda ortalama iki çocuk işitme engelli doğar. İşitme sorunları, bir çocuğun gelişimini ciddi şekilde etkileyebilir. İşitme yeteneklerini erken bir aşamada değerlendirebilmek için, Yenidoğan işitme taraması tanıttı.
Yenidoğan işitme taraması nedir?
Yenidoğan işitme taraması, yenidoğanlarda işitme bozukluklarını olabildiğince erken teşhis etmek için yapılan erken tanı testidir. İşitme bozuklukları, çocukların gelişimini büyük ölçüde engelleyebilir. Yalnızca normal şekilde işiten bir çocuğun normal konuşmayı öğrenme şansı vardır. Doğru duyma yeteneği, duygusal gelişime, iletişim yeteneğine, öğrenme istekliliğine ve öğrenmenin başarısına bağlıdır. Bebeklerde ve yeni yürümeye başlayan çocuklarda işitme eksiklikleri, özel hayatta ve mesleki gelişimde gelişimi engelleyici sonuçlar doğurabilir.
İşitme, çocukların çevrelerini ilk günden ayırt etmelerini sağlar. İşitme, tüm dil gelişiminin ve dolayısıyla daha sonraki okuma ve yazma becerisinin temelidir. Nadir durumlarda, işitme bozuklukları doğuştandır. Ancak hastalıklar tarafından da tetiklenebilirler. Yenidoğan işitme taraması ile bir işitme bozukluğu ortaya çıkarsa, modern işitme cihazı teknolojisi ile küçük çocuklarda bile telafi edilebilir. Tarama, işitme eksikliğinden etkilenen çocukların hayata daha kolay başlamasını sağlar.
İşlev, etki ve hedefler
Yenidoğan işitme taraması, doğum hastanesinde çocuğun yaşamının ilk günlerinde yapılmaktadır. Muayene, çocuk için bozulma veya ağrı ile ilişkili değildir. Test uyuyan bir çocuk üzerinde bile yapılabilir. Yenidoğanın herhangi bir uyarana aktif olarak tepki vermesi gerekmez.
Günümüzde işitme eksikliklerini belirlemede kullanılabilecek iki ölçüm yöntemi vardır. Bir yöntem, otoakustik emisyonların (OAE) ölçümüne dayanmaktadır. Bu ölçüm yöntemi, insan kulağının sadece sesleri alma değil, aynı zamanda ses yayma yeteneğini de kullanır.
Yenidoğan işitme taramasının bir parçası olarak muayene için, kulakların dış işitme kanallarına yumuşak tıklama sesleri yayan küçük bir sonda yerleştirilir. Tıklama seslerinin titreşimleri iç kulak yapılarına iletilir. Ses, iç kulaktaki duyu hücrelerini uyarır. Yeni doğan için yapılan test, duyu hücrelerinin alınan ses dalgalarının bir yankısını geri göndermesinden yararlanır. Bu titreşimler, iç kulaktan gelen ses dalgalarını almak için üzerine küçük bir mikrofonun yerleştirildiği harici işitme kanalındaki sonda tarafından kaydedilir. Titreşimlerin gücü ölçülür. İç kulaktan ses dalgası gelmiyorsa veya yalnızca çok zayıf sinyaller kaydedilmişse, bu mevcut bir işitme bozukluğunu gösterebilir.
Sesin ölçüm sonuçlarından duyu hücrelerine iletilmesinde bir bozukluk belirtisi varsa, bunun mutlaka patolojik bir durum olması gerekmez. Ölçüm bir süre sonra tekrarlanmalıdır. Arka plan gürültüsü, iltihaplanma nedeniyle orta kulaktaki sıvı veya çocuk ölçüm sırasında çok huzursuzsa test sonuçlarını tahrif edebilir. Çocuktan herhangi bir aktivite beklenmeyen bir başka onaylı yenidoğan işitme taraması yöntemi de beyin sapı odyometrisidir. Bu, EEG'nin özel bir şeklidir. Bu prosedürde, işitme sinirinin aktivitesi, akustik uyaranların iletilmesinde test edilir. Organizmamızdaki sinirlerin her işlevi, ölçülebilir elektriksel aktiviteye neden olur. Test sırasında yenidoğanın kafasına küçük ölçüm elektrotları takılır.
Bu prosedürde de klik sesleri bir prob ile harici işitme kanalından yayılır. Elektrotlar, işitme sinirinin ses dalgaları iç kulaktan beyindeki işitme merkezine iletilirken elektriksel aktiviteyi ölçmek için kullanılabilir. Normal aralığın dışında ölçülen değerler olması durumunda, bu olası işitme kaybının bir göstergesi olarak yorumlanabilir. Bu işitmeyi ölçme yöntemiyle, çocuk mümkün olduğu kadar uyumalıdır. Kişi ne kadar huzursuz ve aktifse, beyin, merkezi ve çevresel sinir sistemleri o kadar çok elektrik sinyalleri üretir. Uyurken, sinyalleri kulaktan beyne işitsel yolun aktivitesine atamak daha kolaydır.
İlaçlarınızı burada bulabilirsiniz
➔ Kulak ağrısı ve iltihaplanma için ilaçlarRiskler, yan etkiler ve tehlikeler
Yenidoğan işitme taraması işitmede düşük performans tespit ederse, işitme sisteminin hangi alanının eksikliğe neden olduğunu belirlemek için her iki ölçüm yöntemi de kullanılabilir. OAE iç kulaktaki duyu hücrelerine zarar verirken, beyin sapı odyometrisi işitme yolundaki ve dolayısıyla işitme sinirindeki sorunları ortaya çıkarır. Bu ayrım, doğru işitme cihazını reçete etmek için önemlidir. Ancak, negatif test sonuçları doğumdan sonraki ilk birkaç gün içinde tespit edilmişse fazla tahmin edilmemelidir.
Bir işitme bozukluğunun, norm dışındaki bu ölçülen değerlerden çıkarılması zorunlu değildir. Öte yandan, göze çarpmayan ölçüm sonuçları bile çocuğun sınırsız işitmesinin garantisi değildir. Yenidoğan işitme taraması ile ilgili deneyimler, bazı çocukların anormal ölçüm sonuçlarıyla fark edildiğini göstermiştir. Negatif sonuçlarla test edilen çocukların sadece çok küçük bir yüzdesi gerçekte bir işitme bozukluğundan muzdariptir. Yine de tarama, yeni insanın işitme yeteneğine daha fazla dikkat edilmesi için bir gösterge olmalıdır. Test ilk anormal bulguları gösteriyorsa, her iki ölçüm yöntemi, OAE ve beyin sapı odyometrisi yapılmalıdır. Daha fazla işlem yapılmadan önce testlerin tekrarlanmasıyla bir süre sonra ölçümler kontrol edilmelidir.
