Nörohipofizden

Nörohipofizden Adenohipofiz gibi, hipofiz bezinin (hipofiz bezi) bir parçasıdır. Ancak, bezin kendisi değil, beynin bir parçasıdır. Görevleri iki önemli hormonu depolamak ve sağlamaktır.

Nörohipofiz nedir?

Nörohipofiz (hipofiz bezinin arka lobu), adenohipofizin (ön hipofiz bezi) yanında hipofiz bezinin daha küçük kısmıdır. Bununla birlikte, adenohipofizin aksine, nörohipofiz bir bez değildir. Hormon yapamıyor. Ancak iki önemli hormonu, ADH ve oksitosini depolama görevini yerine getirir.

Tarihsel olarak beynin bir parçasıdır. Hamilelik sırasında diensefalondaki bir çıkıntıdan gelişir. Adenohipofiz ise ağız boşluğundaki bir çıkıntıdan ortaya çıkar ve bir endokrin bezi haline gelir. Farklı kökenleri ve işlevlerine rağmen, her iki organ da hipofiz bezi şeklinde tek bir işlevsel birimde birleşir.

Hipofiz bezinin arka lobu olan nörohipofiz, hipofiz bezinin arka kısmını temsil eder, ancak bu sadece insanları etkiler. Yırtıcı hayvanlar veya atlar gibi diğer memelilerde, tamamen adenohipofiz ile çevrelenmiştir. Bu nedenle, arka hipofiz terimi nörohipofizle ilişkili olarak genelleştirilemez.

Anatomi ve yapı

Nörohipofiz infundibulum (hipofiz sapı) ve lobus nervozustan oluşur. Hipofiz sapı orta çıkıntıya bağlıdır. Eminentia mediana, nöronların oluşturduğu nöropeptitleri kana salan bir nörohemal organdır. Nöropeptitler, hipofiz-portal ven sistemi yoluyla adenohipofize ulaşır ve burada hormonları serbest bırakma veya inhibe etme işlevi görür. Bu nedenle Eminentia mediana, sinir ve hormonal sistemler arasında önemli bir arayüzü temsil eder.

Sinir lobu, nörohipofizin arka kısmıdır. Hipotalamusta oluşan efektör hormonlar oksitosin ve ADH'nin depolandığı yer burasıdır. Bu hormonların depolanması, belirli taşıyıcı proteinlere (nörofizinler) bağlanmalarıyla garanti edilir. Nörohipofizin belirli özel hücreleri, hipofiz hücreleri, gerekirse, hormonların taşıyıcı proteinlerden proteolitik bölünmesine ve bunların kan dolaşımına salınmasına neden olabilir.

İşlev ve görevler

Nörohipofizin görevi vazopressin (ADH) ve oksitosin hormonlarını depolamak ve gerektiğinde salgılamaktır. İki hormon başlangıçta nörofizinlere bağlanır ve aksonlardan (sinir hücresi süreçleri) hipotalamustan hipofiz bezinin arka lobuna geçer. Sinir ve hormonal sistemler arasındaki arayüz olarak nörohipofiz, vücudun bu hormonlara olan ihtiyacını belirler ve bu temelde bunların salınmasını başlatır. Antidiüretik hormon olarak da adlandırılan vazopressin, vücudun su dengesini düzenler.

Fazla suyun vücuttan idrarla atılmasını engeller. Vücuda yeterince su verilmezse veya çok fazla sıvı kaybı varsa kan kalınlaşır. Kan miktarı azalır ve kan basıncı düşer. Hipotalamusta bu değişiklikler belirli sinir hücreleri tarafından kaydedilir ve bunun sonucunda vazopressin üretimi artar. Bu artan vazopressin oluşumu, nörohipofizin hormonu depodan salması için sinyaldir. Vazopressin daha sonra sıvının daha fazla atılmasını sınırlar.

Diğer hormon olan oksitosin vücutta çeşitli işlevleri yerine getirir. Emzirirken emeği tetiklemek ve memeye süt sağlamaktan sorumludur. Cinsel ilişki sırasında da uyarıcı etkisi vardır. Nörohipofiz ile oksitosin salınımı, doğum, emzirme sırasındaki emme refleksi veya cinsel ilişki gibi çeşitli uyaranlarla tetiklenir.

Hastalıklar

Nörohipofiz bozuklukları esas olarak vazopressin üretim ve salınımının düzensizliğini etkiler.Oksitosin ile bağlantılı olarak patolojik süreçler çok nadirdir. Hipofiz bezinin arka lobu, hormon üretimini veya depolanmasını etkileyen çeşitli iyi huylu veya kötü huylu bozukluklardan etkilenebilir. Vazopressin eksikliği, diabetes insipidus olarak bilinen şeyi tetikler. Burada çok büyük miktarlarda idrar atılır. Vücut çok fazla su kaybeder ve dehidrasyon (desikoz) sonucu şiddetli susuzluk hissi oluşur.

Aşırı durumlarda, günde 20 litreye kadar sıvı kaybı olur. Şiddetli susama hissi, kişinin çok fazla sıvı içmesine neden olur. Bununla birlikte, sıvı hemen atıldığı için bu dehidrasyonu engelleyemez. Diabetes insipidus semptomları arasında yorgunluk, kuru cilt ve çok düşük tansiyon bulunur. Sürekli su kaybı, kandaki sodyum konsantrasyonunu da artırır. Bu kafa karışıklığına, nöbetlere veya komaya yol açar. Vazopressin eksikliğinin çeşitli nedenleri olabilir. Vazopressin üretimi ve depolanması, hipotalamustaki veya nörohipofizdeki tümörler veya kistler tarafından bozulabilir. Hipotalamus dokusu veya hipofiz bezinin arka lobu, menenjit veya tüberkülozun neden olduğu enflamatuar süreçlerden de zarar görebilir.

Operasyonlar, radyasyon tedavileri, kalp krizi veya kanama da her iki organı da etkileyebilir. Aynısı travmatik beyin hasarı olan bir kaza için de geçerlidir. Hipotalamus veya nörohipofiz de sıklıkla otoimmün reaksiyonlar denen reaksiyonlardan zarar görür. Bağışıklık sistemi bu organların dokusuna saldırır. Nadir durumlarda çok fazla vazopressin (ADH) oluşur. Bu özellikle ventile edilen prematüre bebekleri etkiler. Bronşiyal karsinomda da görülür. Vücutta çok miktarda su tutulur ve sodyum konsantrasyonu düşer. Son zamanlarda yapılan araştırmalar, vazopressinin antidiüretik özelliklere sahip olabileceği gibi ruh üzerinde de bir etkisi olabileceğini düşündürmektedir. Dolayısıyla, nörohipofiz hastalıklarının da psikolojik etkileri olma olasılığı vardır.