Vasküler ton

Of the Vasküler ton kan dolaşımından sorumlu olan vasküler kaslardaki genel gerginlik durumuna karşılık gelir. Daha yüksek düzenleme, sempati duyanların görevidir, ancak organizma için yerel düzenleyiciler de mevcuttur. Vasküler kasların anormal kasılmalarına vazospazm denir ve çeşitli hastalıklardan kaynaklanabilir.

Vasküler ton nedir

İnsan kan sistemi, damar kasları olarak da bilinen kaslarla donatılmıştır. Düzgün vasküler kaslar damarlara tonunu verir. Her kasın temel bir tonu vardır. Bu, bir vücut yapısının gerçek uyarılma olmadan bile koruduğu gerilim durumudur. Böylece temel ton, bir kasın uyarıldığında aktif olarak üstlenebileceği kasılmadan ayırt edilebilir. Bu kasılma tonu artırır ve temel tonun üzerine çıkmasını sağlar.

Vasküler tonus, düz vasküler kaslarda önceden uyarılma veya kasılma olmaksızın mevcut olan temel gerginlik durumudur. Vasküler tonustaki değişiklikler otomatik olarak vasküler lümende değişikliklere yol açar.

Tonda bir artış vazodilatasyona neden olur. Bir azalma lümen genişliğinde vazokonstriksiyona neden olur. Bu nedenle, birim zamanda kan damarlarından ne kadar kan geçebileceği vasküler tona bağlıdır. Damar kaslarının tonusu, damar direnci ve lokal kan akışı üzerinde etkilidir. Seri dirençlerin toplamı olarak vasküler ton, kan basıncını önemli ölçüde düzenleyen toplam periferik dirençtir. Kaslar otonom sinir sistemi tarafından kontrol edilir.

İşlev ve görev

Vazokonstriksiyon sırasında vasküler kaslar kasılır. Bu, damarların lümenini azaltır ve kanın akış hızı düşer. Vazodilatasyon ise vasküler kaslar gevşediğinde ortaya çıkar. Lümen artar ve kan akışı artar. Damar kaslarının tonu, böylece tek tek damarlardan geçen kan miktarını belirler.

Temel ton vazokonstriksiyon ve vazodilatasyon arasındadır. Dinlenme durumunda, vasküler kaslar ne tamamen gevşer ne de aktif olarak kasılır, bunun yerine temel bir tona sahiptir. Vasküler ton, kan basıncı üzerinde düzenleyici bir etkiye sahip olan çeşitli etkileyen faktörlere bağlıdır. Etkileyen bu değişkenlerden biri de sempatik sinir sisteminin tonudur. Otonom sinir sisteminin bu kısmı, sinir sisteminin heyecan durumunu belirler. Sempatik, damarlar üzerinde vazokonstriktif etkiye sahiptir ve bu etki yoluyla alkali tonlamasından sorumludur. Sempatik inhibe edildiğinde vasküler tonusu etkiler. Kalıcı olarak tonlanan sempatik sinir sisteminin engellenmesi vazodilatasyona yol açar.

Sempatik sinir sisteminin tonuna ek olarak stres hormonu adrenalin gibi hormonlar ve anjiyotensin II veya vazopressin gibi maddeler vasküler kasların tonunu etkiler.

Ek olarak, vasküler kasların yerel düzenleyici mekanizmaları vardır. Bunlar Bayliss etkisini ve Euler-Liljestrand mekanizmasını içerir. Bayliss etkisi, kan basıncı değerlerinin değişmesine rağmen sabit organ kan akışını sürdürme mekanizmasına karşılık gelir. Euler-Liljestrand mekanizması, hipokside pulmoner arter damarlarında refleks vazokonstriksiyona neden olur.

Ek olarak, endotelyal faktörler vasküler tonusu etkiler. Bunlara örneğin NO, prostaglandin E2 ve prostasiklin dahildir. Ek olarak, H + iyonları veya adenozin gibi doku metabolitleri de vasküler tonusu ve dolayısıyla otomatik olarak hakim kan basıncını etkiler.

Hastalıklar ve rahatsızlıklar

Patolojik bir vasküler tonu olan en iyi bilinen hastalıklardan biri sözde anjina pektoristir. Bu, kalpte kısa bir dolaşım bozukluğunun tetiklediği ve genellikle koroner kalp hastalığının bir parçası olarak ortaya çıkan, göğüs bölgesinde nöbet benzeri bir ağrıdır. Özellikle Prinzmetal anjinasının özel formu, patolojik bir vasküler tonus ile ilişkilidir. İlişkili miyokardiyum iskemisine, koroner arterdeki bir spazm neden olur. Nöbet saniyelerden dakikalara kadar sürebilir. Arterin spastik daralması, en sık olarak vücut veya ruh üzerinde az ya da çok şiddetli stres bağlamında meydana gelir.

Temel olarak, vücudun tüm damarları spastik kasılmalardan etkilenebilir ve bu nöbet benzeri fenomenler sırasında lümeni büyük ölçüde azalabilir, bu da yerel dokuda kan akışının azalmasına neden olur.

Damarların tüm spazmları vazospazm terimi altında özetlenmiştir. Bu ifade, belirli bir uyaranla tetiklenen kan damarlarının ani, spazmodik daralması ile ilişkilidir. Beyindeki bu tür olaylar serebral vazospazm olarak bilinir ve bazen yaşamı tehdit eden sonuçlara neden olabilir. Genellikle subaraknoid kanamanın bir komplikasyonu veya nörolojik bozuklukların bir semptomudur.

Damar tonusundaki bu patolojik değişiklikler, özellikle kokain ve metamfetamin kullanımıyla bağlantılı olarak, belirli zehirlenme türlerinden sonra da düşünülebilir. Kanama meydana geldiğinde, subaraknoid boşlukta giren kan, vazokonstriktif maddeleri serbest bırakarak parçalanır. Serebral vazospazmların sonucu, beynin bazı kısımlarının kan ve oksijenle yetersiz beslenmesine neden olduğundan, fenomenin yaygın bir sonucu ikincil felçtir. Sempatik sinir sistemi vasküler tonusu düzenlediğinden, patolojik vasküler tonlar da prensipte bu beyin bölgesindeki anormalliklere kadar izlenebilir.

Raynaud sendromu buna bir örnektir. Durum, vazospazm nedeniyle hastaların el veya ayak parmaklarını soluklaştırır. Vücut soğuğa maruz kaldığında otonom sinir sistemini uyararak ısı kaybını en aza indirir. Bu işlem, vücudun daha derin damarlarına daha fazla kan yönlendirir. Raynaud sendromunda bu süreç, esas olarak otonom sinir sisteminin sempatik kısmında meydana gelen ve alfa-adrenoreseptörler aracılığıyla tüm uç arterlerde aşırı vasküler daralmaya yol açan düzensizlikten etkilenir.