Daclizumab interlökin-2 reseptörüne (CD25) karşı etki eden terapötik bir monoklonal antikoru temsil eder. İlaç, böbrek nakillerinde reddedilme reaksiyonlarını azaltmak için geliştirilmiştir. Ancak multipl skleroza karşı etkinliğini de kanıtlamıştır.
Daclizumab nedir?
Daclizumab, organ nakillerinde immünosupresyon için geliştirilmiş bir monoklonal antikordur. Özellikle ilk uygulamalar böbrek nakillerinde reddedilme tepkilerini azaltmaktı.
İlaç, IgG1 tipine ait insanlaştırılmış bir monoklonal antikordur. Antikor, murin GS-NSO miyelom hücreleri tarafından üretilir. GS-NSO miyelom hücreleri, B hücrelerinin miyelom hücreleri ile füzyonu ile oluşturulur. Miyelom hücreleri kötü huylu, dejenere bağışıklık hücreleridir ve antikor üreten B hücreleriyle birleştikten sonra kalıcı hücre bölünmesini ve dolayısıyla hücrelerin yeni üretimini sağlar.
Ortaya çıkan hücre çizgisi, sürekli olarak yalnızca antijenin yüzeyindeki belirli bir alana (epitop) karşı etki eden antikorlar üretir. Başlangıçta, aktif bileşen daclizumab, ABD'de PDL Biopharma şirketi tarafından Ulusal Sağlık Enstitüleri'nde geliştirildi. Bununla birlikte, böbrek nakli sonrası immünosupresif tedavi için ilaç şirketi Hoffmann-La Roche tarafından Zenapax® ticari adı altında üretilir ve satılır.
PDL Biopharma daha sonra multipl skleroz tedavisi için daclizumab'ı daha da geliştirmek için biyoteknoloji şirketi Biogen Idec ile bir ittifak kurdu. Bu hastalığı kontrol altına almanın sonuçları iyidir. Çalışmalar, hastaların nörolojik durumunun en azından stabilize olduğunu ve hatta bazen iyileştiğini göstermiştir.
Farmakolojik etki
Daclizumab'ın immünosupresif etkileri vardır. Monoklonal antikorlar, interlökin-2 reseptörüne (CD25) karşı etki eder. Bu reseptör, interlökin-2 için bir kenetlenme noktası görevi görür. İnterlökin-2 bir büyüme faktörüdür ve B ve T lenfositlerinin büyümesini ve yenilenmesini uyarır. Ayrıca interferonların, diğer interlökinlerin ve tümör nekroz faktörlerinin oluşumunu da uyarır. Aynı zamanda doğal öldürücü hücreler, lenfokinle aktive olan öldürücü hücreler veya tümörü yok eden lenfositler gibi sitotoksik hücreleri de aktive eder.
Son olarak, makrofajları da harekete geçirir. Ancak interlökin-2 bu fonksiyonları ancak interlökin-2 reseptörlerine bağlandıktan sonra yerine getirebilir. Reseptör, monoklonal antikor tarafından bloke edilirse, bağışıklık hücreleri artık o kadar güçlü bir şekilde etkinleştirilemez. Bağışıklık sistemi zayıflar ve bununla birlikte yabancı organlara karşı reddedilme tepkileri oluşur. Multipl sklerozda, bağışıklık sisteminin merkezi sinir sisteminin medüller kılıflarına karşı otoimmün reaksiyonu inhibe edilir.
Tıbbi uygulama ve kullanım
Avrupa'da daclizumab, kortikosteroidler ve siklosporin ile kombinasyon tedavisinin bir parçası olarak böbrek naklinden sonra kullanılmıştır. Ancak 01/01/2009 tarihinde üreticinin talebi üzerine onay ticari nedenlerle geri çekildi. Bu nedenle geri çekilmenin herhangi bir yan etki ile ilgisi yoktur.
Böbrek nakillerinde kullanımına ek olarak, klinik çalışmalar kalp nakillerinde iyi sonuçlar göstermiştir. Günümüzde üveit tedavisinde de başarıyla kullanılmaktadır. Üveit, gözün orta derisinin iltihaplanmasıdır. Bu hastalık, önceki enfeksiyonlardan sonra uveaya (gözün orta derisine) karşı otoimmün bir reaksiyondur. IL-2 reseptörüne karşı monoklonal antikorların kullanılması, immünolojik olarak indüklenen enflamatuar reaksiyonlar zayıfladığından semptomları iyileştirir.
Aynı mekanizma multipl sklerozu tedavi etmek için kullanılır. Multipl sklerozda bağışıklık sistemi, merkezi sinir sisteminin miyelin kılıflarına tepki verir. Bu miyelin kılıflarında uzun vadede nörolojik sorunlara yol açan lezyonlar gelişir. Enflamatuar reaksiyonları azaltarak, medüller kılıflara yönelik bu tür yaralanmalar başlangıçta tersine çevrilebilir.
Daclizumab, hem böbrek nakillerinde hem de multipl sklerozda intravenöz olarak uygulanır. Böbrek nakli için toplam beş infüzyon vardır. İlaç, nakilden 24 saat önce ilk kez intravenöz olarak uygulanır. Daha sonra her 14 günde bir infüzyon verilir. Multipl skleroz durumunda, mevcut çalışmalara göre, başlangıçta iki hafta içinde iki doz ve ardından her dört haftada bir infüzyon önerilir.
Riskler ve yan etkiler
Daclizumab, aktif maddeye aşırı duyarlılık durumunda ve emzirme sırasında kesinlikle kontrendikedir. Aşırı duyarlılık reaksiyonları çok nadirdir. Bu, hayatı tehdit eden anafilaktik şoka dönüşebilen anafilaksidir.
Bununla birlikte, daha yaygın yan etkiler arasında baş ağrısı, uykusuzluk, titreme, arteriyel hipertansiyon (yüksek tansiyon), solunum sorunları, çeşitli sindirim bozuklukları, iskelet kası ağrısı ve ödem yer alır.
Bununla birlikte, çalışmalarda daclizumab, enfeksiyonların sıklığı veya kanser gelişme sıklığı üzerinde herhangi bir etki göstermedi. Ayrıca toksik etki tespit edilmedi. Yapılan araştırmalara göre uygulamanın tolere edilebilir maksimum dozu yoktur.
.jpg)
