at antrasiklinler bakterilerden izole edilmiş ve sitostatik olarak kullanılan bir grup bileşiktir. Ortaya çıkan aktif bileşenler mitoksantron, epirubisin, idarubisin ve daunorubisin için endikasyonlar lösemi ve diğer kanserojen hastalıklardır. İlaçlar, interkalasyon işlemleriyle tümör hücrelerini hedef alır ve bölünmelerini önler.
Antrasiklinler nedir?
Antrasiklinler bir grup antibiyotik bileşiğidir. Aktif bileşenler, bakteri cinsi Streptomyces'ten izole edildi ve kemoterapide sitostatik olarak kullanıldı. Özellikle Streptomyces coeruleorubidus ve Streptomyces peuceticus türleri etken maddeleri snythetize eder. İzole edilen ilaçların etki mekanizmaları çeşitlidir. Özellikle aktif bileşenler, yüksek bölünme oranına sahip hücrelere yöneliktir.
Antrasiklin grubundan tüm temsilciler aromatik hidrokarbon molekülleridir. Bunlar aromatik sistemli döngüsel ve düzlemsel hidrokarbonlardır.
Antrasiklinler de denir Antrasiklin antibiyotikler belirlenmiş. İdarubisine ek olarak, daunorubisin ve doksorubisin, mitoksantron ve epirubisin, bu aktif bileşen grubunun en iyi bilinen temsilcileri arasındadır.
Farmakolojik etki
Antrasiklinlerin en önemli etki mekanizmalarından biri interkalasyondur. Kimyasal bileşiklere tek tek iyonların, atomların veya moleküllerin tersinir şekilde dahil edilmesi bu şekilde bilinir. Depolanan partiküllerin moleküler yapısı depolamanın bir sonucu olarak neredeyse hiç değişmez. İnorganik kimya, çok çeşitli atomlar, iyonlar ve daha küçük moleküller, katmanlı kristallerin kristal kafes düzlemleri arasına gömüldüğünde, örneğin alkali metaller grafit kristal kafeslere gömüldüğünde, interkalasyondan bahseder.
Terimin biyokimyasal tanımı, inorganik kimyanın bu tanımına dayanmaktadır. DNA ile ilgili olarak, tek tek moleküller, komşu baz çiftleri arasındaki çift sarmallı DNA zincirine girdiklerinde, interkalasyon süreçlerinden her zaman bahsedilir. Bu tür bir araya ekleme, DNA'nın replikasyonunu ve transkripsiyonunu bozar. Çoğaltma işlemi sırasında ızgara mutasyonları meydana gelir. Bu nedenle, interkalasyona mutajenik bir etki atfedilir.
Protein biyosentez süreçleri de interkalasyonla bozulur. Etkilenen hücreler için bu, hücre ölümü anlamına gelir. Antrasiklinler aynı zamanda topoizomeraz II enzimini de taşır.Bu enzim, çift sarmallı DNA ipliklerinin sarmal dönüşlerini gevşeterek DNA çift sarmalının uzamsal yapısını değiştirir.
Biyokimyasal bir bakış açısından, topoizomeraz II, ATP'nin tüketimi ile her iki DNA ipliğini geçici olarak ayırır. İplikler arasında ortaya çıkan boşluk kılavuz deliği olarak kullanılır ve çift sarmalın başka bir bölümünü kaplar.
İnterkalasyon ve enzim bağlanmasına ek olarak, antrasiklinler serbest radikaller oluşturabilir. Bu şekilde, tümör DNA'sında çift iplikli kırılmalar oluştururlar. Aktif bileşenleri ayrıca tümör hücre zarının geçirgenliğini arttırır ve bu şekilde hücreleri öldürür.
Tıbbi uygulama ve kullanım
Tüm antrasiklinler, habis kitlelerin farklı şekillerde çoğalmasına veya yayılmasına karşı yönlendirilir. Kötü huylu tümörler, onu yok etmek için çevreleyen dokuya invazif olarak büyürler. Zamanın belirli bir noktasından itibaren kan ve lenfatik sistemler yoluyla metastaz ekerler. Tıbbi gelişmelere rağmen, kötü huylu kanser hala 21. yüzyılın en tehdit edici hastalıklarından biridir.
Anti-proliferatif etki mekanizmaları nedeniyle antrasiklinler, malign kanserde sitostatik olarak kullanılır. Kullandıkları ana etki mekanizması, hücrelerin protein sentezini bloke eden ve böylece onları ölüme mahkum eden tümör DNA'sının araya girmesidir.
Daunorubisin uygulaması için endikasyon, örneğin çocuklarda, ergenlerde ve yetişkinlerde lenfatik veya miyeloid lösemide ortaya çıkar.
Çoğu durumda, daunorubisin, diğer sitostatiklerle birlikte verilir ve özellikle akut lenfatik lösemide, kemoterapötik indüksiyon fazında bir giriş ajanıdır.
İdarubisin ise lösemi için kombinasyon tedavisinde kullanılır. Özellikle akut miyeloid lösemili yaşlı hastalar bu aktif bileşeni alır. Kural olarak, uygulamadan önce ön tedavi yoktur. Ancak sitostatik ajan, palyatif tedavi için uygun değildir.
Mitoksantrom sadece lösemi için değil, aynı zamanda meme kanseri, Hodgkin olmayan lenfoma ve prostat kanseri için de kullanılmaktadır. Aynı zamanda multipl sklerozlu hastalarda yükseltme tedavisi için de kullanılır. Epirubisin ayrıca meme kanseri ve Hodgkin olmayan lenfoma için kullanılır. Diğer endikasyonlar sarkomlar ve mide karsinomlarıdır.
Riskler ve yan etkiler
Antrasiklinlerin yan etkileri, etken maddeye bağlıdır. Daunorubisin lökopeni, trombopeni ve anemiyi teşvik edebilir. Ayrıca bazen kanama, immünolojik zayıflamaya bağlı enfeksiyonlar, saç dökülmesi veya anjina pektoris ortaya çıkar. Kardiyovasküler sistem hipertansiyon, kardiyak aritmi, miyokardit, endokardit, kalp yetmezliği ve kalp kası hasarı geliştirebilir.
Ayrıca perikardiyal efüzyonlar, pulmoner ödem ve gastrointestinal şikayetler sık görülen yan etkilerdir. Mide bulantısına ek olarak, kusma, ishal veya karın ağrısı, mukoza zarı saldırıya uğradığında ortaya çıkabilir.
Doksorubisin benzer yan etkiler gösterir ve daunorubisin gibi, esas olarak kemik iliği depresyonu ve kardiyotoksisite ile ilişkilidir. Mitoksantron ile belirtilen yan etkilere ek olarak baş dönmesi, idrar ve sklerada renk değişikliği ve cilt nekrozu yaygındır. İlaç ayrıca bazı durumlarda lösemiyi de tetikler.
Çok çeşitli yan etkiler ve organ hasarı tehdidi nedeniyle, antrasiklinlerin uygulanmasında sayısız kontrendikasyon vardır. Mevcut kalp yetmezliği veya kardiyomiyopati durumunda, aktif bileşenlerin uygulanması beklenen kardiyotoksisite nedeniyle neredeyse haklı gösterilemez.
Ek olarak, ciddi enfeksiyonlar genellikle bir kontrendikasyondur Antrasiklinler vücudun bağışıklık sistemini zayıflatır, böylece mevcut enfeksiyonlar yaşamı tehdit eden sepsise (kan zehirlenmesine) neden olabilir.
İdarubisin ayrıca kanama eğilimi olan, böbrek yetmezliği veya karaciğer yetmezliği olan hastalar için uygun değildir. Temel olarak, riskler ve faydalar birbirine karşı dikkatlice tartılmalıdır.
