Yuvarlanma hareketi ayak, yürüme ve yavaş koşmada işlevsel olarak çok önemli bir süreçtir. Bozuklukların tüm vücut üzerinde olumsuz etkileri olabilir.
Yuvarlanma hareketi nedir?
Ayağın yuvarlanması, ayakta bacak fazı sırasında ayak tabanının değişen temas yüzeylerini hesaba katarak ayağın hareketini tanımlar. Fizyolojik bir seyir ile her durumda ayak kemerinin 3 temas noktasına, topuk, küçük ayak parmağı topu ve ayak başparmağı topuna ulaşılır.
Ayağın topukla yerleştirilmesi, ayakta bacak aşamasının ve yuvarlanma hareketinin başlangıcıdır. Sonuç olarak ayak tabanı yere ulaşır ve yavaş yavaş vücut ağırlığı devralınır. Hareket, ayak tabanının dış kenarından küçük parmağın topuna ve oradan da başparmağın topuna ve başparmağın meyvesine kadar dalga benzeri bir şekilde ilerler. Hareket, arka ayağın kaldırılması ve ayak başparmağının üzerine itilmesi ile sona erer.
Bu doğrusal olmayan hareketin nedeni, uzunlamasına kemerde olduğu gibi boşlukları baypas edilen veya enine kemerde olduğu gibi atlanan ayak kemerlerinin yapımında yatmaktadır. Yuvarlanma hareketi sırasında ayağın öne doğru itilmesi, normal yürüme temposundaki güçlü baldır kaslarından gelir ve kalça ekstansörleri de daha yüksek hızlarda devreye girer.
İşlev ve görev
Yuvarlanma hareketi, ayağın mekanik olarak uygun koşullar altında hareket etmesinin garantisidir. Tonoz konstrüksiyonu ile birlikte, yukarıdan gelen yükün kademeli olarak ayak iskeletinin birçok unsuru üzerine dağıtılmasını sağlar. Bu, bireysel kemikler kalça ve diz eklemindeki kadar güçlü olmadığından, basınç hasarını önlemek için önemlidir.
Ayak tabanı yere ulaştığında talus üzerinden topuk kemiğine ve diğer komşu tarsal kemiklere ağırlık transferi başlar. Ayak öne, ayak parmaklarına doğru kayarken diğer tarsal kemikler ve metatarsal kemikler de yükün transferine dahil edilir. Sonunda, ağırlık birçok küçük kemik ve eklem üzerine dağıtılır ve tek tek parçalar üzerindeki nokta yükü çok düşüktür. Ayak kemerlerinin amortisör işlevi ile birlikte, ayak bileği ve ayağın diğer eklemlerinde artrozun nadiren ortaya çıkmasının ana nedeni budur.
Bazı insanlar hiç yuvarlanma hareketi yapmaz veya yetersizdir. Sonuç olarak, tüm vücut ağırlığı tek bir vuruşla ayağa aktarılır ve tamponlanmaz. Newton'un 3. aksiyomuna göre, yere temas ettiğinde ortaya çıkan tepki kuvveti yukarı doğru hareket eder ve her adımda diz eklemleri, kalça eklemleri ve omurgaya aşırı yük biner.
Hızlı koşarken veya zıplarken yuvarlanma hareketi yoktur. Ayak doğrudan ön ayakla yerleştirilir ve bir sonraki anda tekrar itilir. İyi eğitimli insanlarda kaslar tarafından emilen kısa süreli yüksek basınç zirveleri ortaya çıkar.
Yuvarlanma hareketinin bir diğer önemli işlevi, ayak için olduğu kadar bacaklar ve gövde için de önemli olan elverişli statik koşulları korumaktır. Ayak iskeletinin yük taşıyıcı elemanları üzerindeki dalga benzeri hareket, bacak eksenlerinin korunmasını ve yükün yanlara göre simetrik olmasını sağlar. Bu, kalça ve diz ekleminde ve omurgada eşit bir basınç dağılımı için temel koşuldur.
Hastalıklar ve rahatsızlıklar
Yuvarlanma hareketini doğrudan veya dolaylı olarak etkileyen birçok hastalık ve yaralanma vardır. Motor kontrol kaybının eşlik ettiği nörolojik hastalıklar veya alt bacak ve ayak kaslarının ilerleyen zayıflığı, yürüyüş şeklini olumsuz etkiler. Multipl skleroz, polinöropatide ve aynı zamanda alkol kötüye kullanımında çeşitli nedenlerle dengesiz bir yürüyüş ortaya çıkar. Yuvarlanma hareketi genellikle artık mevcut değildir ve palet genişliği artar. Tipik ataktik ve koordine olmayan bir yürüyüş gelişir.
Bacak ve ayaktaki şiddetli ağrının eşlik ettiği tüm yaralanmalar, yürürken meydana gelen süreçleri ciddi şekilde etkiler. Çoğunlukla, ağrının şiddetlenmesini önlemek ve korumak için kullanılan bir hareket modeli ortaya çıkar. Etkilenen tarafın duruş aşamasını olabildiğince kısa tutmak için yuvarlanmak artık gerekli değildir, ön ayak doğrudan zemine yerleştirilir ve diğer bacak hızla ileri doğru hareket ettirilir. Bu yürüyüş değişikliğine genellikle topallama denir. Metatarsal veya tarsal kemiklerin yorgunluk kırıkları durumunda, genel resimdeki değişiklik benzer görünür, ancak zemin teması sadece topukta gerçekleşir.
Tüm ayak deformiteleri yuvarlanma hareketi üzerinde büyük bir etkiye sahiptir ve statik için olumsuz sonuçları vardır. Ayak kemerlerinin düzleşmesi veya tamamen bozulması, yuvarlanma sırasında temas yüzeylerinin değişmesine neden olur. Uzunlamasına kemeri etkileyen düz bir kemer durumunda, ayak tabanının iç kenarı batar ve sonunda yere ulaşır. Yuvarlanmanın dalga benzeri hareketi artık verilmez ve ayaktaki yük dağılımı tamamen değiştirilir. Özellikle iç tarsal ve metatarsal kemikler büyük baskı altındadır. Aynı zamanda, bu kayma bacak eksenini değiştirebilir ve bunun sonucunda ilgili eklemler daha fazla gerilir.
Yaylı ayaktaki enine kemerin alçaltılması, 2-3 metatarsalların başlarına baskı uygular. Bunlar büyük ve küçük ayak parmaklarının topları kadar yastıklı değildir ve artan strese şiddetli ağrı ile tepki verir.
Burun deformiteleri özellikle dönme hareketinin son aşamasını etkiler. Çekiç ve pençe parmaklarla, özellikle ekstansiyonda hareketlilik sınırlıdır. Bu nedenle yuvarlanma hareketi tam olarak gerçekleşemez. İptal edilir ve yürüyüş ritmi değişir.
